Üretim ve Sanayi sektörlerinde, çok geniş alanlarda kullanılan ve yüksek kullanımdaki kaldırma ve iletme ekipmanların, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ve ilgili standartlar kapsamında muayene işlemleri yapılırken periyodik kontrol’ e ya da periyodik muayeneye rehber olması için hazırladığımız makalemizde, muayene aşamalarını, test ve değerlendirme aşamalarını beher hizmet için kontrol yöntemi ve kriterleri için kaynak oluşturmaya çalışıyoruz.
Yapılacak periyodik kontroller ya da periyodik muayene işlemleri öncelikli olarak, kontrol//muayene talimatlarında belirtilen standartlar ve şartnameler doğrultusunda gerçekleştirilmelidir.
Periyodik Kontrol Standardı(ları) ve/veya Periyodik Muayene Standardı(ları)na, periyodik kontrol mevzuatına, periyodik kontrol kriterleri ya da periyodik muayene kriterlerine örnekler;
Çok sayıda standart ve kriter olduğu için burada yer vermek zor olacağından her bir muayene metodunda kullanılan birçok standart ve şartnamenin olduğunu bilmenizi isteriz.
• Periyodik Kontrol ya da Periyodik Muayene Firmaları ;
Kontrol ve Muayene işlemleri, Departman Müdür ve/veya Bölüm Koordinatörü ya da Sorumluları sorumluluğu altındadır.
• İş Ekipmanını Kullanan İşletme ;
Kontrol ve Muayene işlemlerinden işveren sorumludur.
Evet, İş güvenliği kanun ve yönetmeliği gereği periyodik kontrol, periyodik muayene zorunlu bir uygulamadır. Cezai müeyyideye tabidir.
Mevzuatlar ve/veya Standartlarda aksi belirtilmediği sürece, kaldırma ve iletme ekipmanları periyodik kontrol süresi 1 yıl olarak tespit edilmiştir.
Her yıl her iş ekipmanına en az 1 defa periyodik muayene yaptırması zorunludur.
Tüm kontrol kayıtları eksiksiz olarak ilgili ekipmanın kontrol listesine veya var ise mobil/tablet uygulamasına işlenir. Kontrol listesinin dışında tutulan ham veriler tarih, müşteri, muayene uzmanı/inspektör, iş numarası gibi izlenebilirlik verilerini de içerecek şekilde tanımlanır ve muhafaza edilir.
İşletmeye gidecek inspektör operasyon koordinatöründen aldığı kontrol talimatı ile firmaya gider. Firmanın ilgilileri ile yapacağı çalışma öncesinde kendini firmasını ve hangi müşteriye ait ürünün denetimi için geldiğini anlatır.
Bu işle ilgili firmanın yetkilisi ile öncelikle kendisinin kontrol talimatının ekinde bulunan ekipman listesine göre ekipmanın çalışıp çalışmadığının teyidini alır.
Firmaya ait kalite yönetim sistem alt yapısının olup olmadığını ve bu işe ait tutulan bakım formları ve kayıtlarını talep eder.
Test için kullanılan ekipmanların kalibrasyon sertifikalarını talep ederek ekipmanlarının kalibrasyonlarının güncelliğini kontrol eder.
Kaldırma ve İletme Ekipmanları için uygulanacak muayene metoduna göre aşağıdaki şartlarda yük hazır edilir ve kontrollerde kullanılan standartlar bölümünde verdiğimiz standartlarda istenen test kriterince testler gerçekleştirilir.
Sistem bir bütün olarak dikkate alınarak aşağıda tanımlandığı gibi kontroller uygulanır;
Vinç periyodik kontrolü ve/veya Caraskal periyodik kontrolü’ nde, ekipman Vinç veya Caraskal ise statik ve dinamik yük testleri( 100 cm arasında bir yükseklikte yük akldırılarak yapılır) için uygun yük, vinç ray yoları, yürütme gurubu, kanca bloğu(kanca gurubu), halat durumu (aşınma, kalınlık kontrolü… vb), kumanda ve kablo durumu, elektrik sisteminin durumu, tekerleklerin durumu, uyarı ve ikaz ışıklandırmasının çalışıp çalışmadığının ve vinc üzerinde max vince ait tanıtım yazısı olup olmadığı kontrol edilir. Vinç çalışma sahasında uyarı levhalarının olup olmadığının kontrolü yapılır. Kontrol kumandası üzerinde bulunması gereken acil durdurma butonunun işlevsel kontrolü yapılır, Kontrol kumandası kablosu üzerinde gergi halatının olup olmadığının kontrolü yapılır. Vinç bakımı için gerekli olan merdivenin uygun olup olmadığının kontrolü yapılır. Kancanın alt ve üst limit switch lerinin, köprü ve arabanın gerekli olan durdurma switchlerinin kontrolü yapılır. Arabanın kiriş sonları ve köprünün hol sonlarında bulunması gereken lastik takozların kontrolü yapılır.
Forklift periyodik kontrolünde öncelikler forklifte ait teknik veriler incelenir. Bu teknik verilere göre yükte ve boşta denge durumları kontrol edilir, max kapasitede yük ayarlanarak bu yükte pistonlarda kaçak olup olmadığına bakılır, tekerleklerin aşınma durumuna ve bijonların tam olup olmadığına bakılır, üzerinde ilk yardım çantası ve yangın söndürme tüplerinin kontrolleri yapılır. Çatalların aşınması ve dengede olup olmadıkları (ekleme parçaları varsa onlarda kontrol edilir), fosil yakıtla çalışan forkliftlerde çalışma ortamının havalandırılması önemli olduğundan kontroller sırasında ortama etkisine de bakılır. Aydınlatmalarının, sinyal lambalarının, kornasının çalışıp çalışmadığı kontrol edilir. Sesli ve ışıklı ikazın olup olmadığı kontrol edilir. Dikiz aynalarının olup olmadığı kontrol edilir. Forklif üzerinde kapasite etiketi ve gerekli uyarı işaretlerinin olması gerektiğinden bunların kontrolü yapılır. Hidrolik hortumlarının bağlantıları ve deformasyon durumuna bakılır. Çatalların kilit pimlerinin kontrolü yapılır ve aynadaki yuvaların aşınıp aşınmadığının durumu tespit edilir. El freni çekili haldeyken forklift hareket ettirilerek mukavemet durumuna bakılır, Ön ve üst korkulukların dışarıdan gelebilecek tehlikelere karşı yeterli seviyede güvenli olduğunun kontrolü yapılır. Çalışma prensibine göre uygun açıda taşıya bileceği yük listeden seçilir o açı için istenen yük kapasiteye uygun şekilde yerden yaklaşık 60 cm yukarıya kaldırılır ve sabit referans noktasına göre yük askıda 10 dakika kalacak şekilde hareketsiz durumda bekletilir ve son yükseklik ilk yükseklikle kontrol edilir.
Transpaletin genel görsel kontrolü yapılarak deformasyon olup olmadığına bakılır. Tekerleklerin bağlantı ve aşınma durumları kontrol edilir. Pistonda yağ kaçağının durumu kontrol edilir, Kaldırma kolunun ve kol üzerinde boşaltma işlevini yapan mandalın görevini tam yapıp yapmadığının durumuna bakılır. Transpalet üzerinde kapasite ve uyarı işaretlerinin olup olmadığına bakılır. Çalışma prensibine göre uygun açıda taşıya bileceği yük listeden seçilir o açı için istenen yük kapasiteye uygun şekilde yerden yaklaşık 5 cm yukarıya kaldırılır ve sabit referans noktasına göre yük askıda 10 dakika kalacak şekilde hareketsiz durumda bekletilir ve son yükseklik ilk yükseklikle kontrol edilir.
Öncelikle Mobil Vinc ait teknik veriler incelenir. Bu teknik verilere göre yükte ve boşta denge durumları kontrol edilir Mobil vinç normal vinc den farklı yük testi yapmak gereklidir. Çalışma prensibine göre uygun açıda taşıya bileceği yük listeden seçilir o açı için istenen yük kapasiteye uygun şekilde yerden yaklaşık 60 cm yukarıya kaldırılır ve sabit referans noktasına göre yük askıda 10 dakika kalacak şekilde hareketsiz durumda bekletilir ve son yükseklik ilk yükseklikle kontrol edilir. Yükte kaçma veya hidroliklerde kaçak olup olmadığına bakılır. Dinamik yük testide gene uygun açıda max kaldıracağı yük kaldırılır sağ-sol ve yukarı-aşağı yük hareket ettirilerek yükün vinç üzerindeki yaptığı etki değerlendirilir. Boom ların tamamı açılarak vincin çalışması kontrol edilir. Kontrol sonuçları eksiksiz olarak ilgili kontrol listesine işlenir.
b.3.1) Yıllık Muayeneler İçin Uygulanacak Özel Şartlar;
1. Yıllık muayeneler yıllara göre değerlendirilir; ilgili asansörün imal yılında hangi asansör standardı geçerliyse asansörün yıllık muayenesi o standart esas alınarak gerçekleştirilir.
Yıllara göre esas alınacak standartlar şu şekilde tanımlanabilir:
Ayrıca, yıllara göre yapılan bu dağılım Elektrikli Asansörler İçin Yıllık Muayene Formunda kodlama yöntemi kullanılarak şu şekilde belirtilmiştir:
- “Kabin İçindeki Kontroller” yazan kısmın üst tarafında (87);(97);(04);(12);(+) ile yapılan kodlamalar sırasıyla yukarıdaki dağılımı işaret etmektedir. Örneğin (87), 87 öncesi asansörleri belirtmektedir,
- (87);(97);(04);(12);(+) ile yapılan kodlamaların hizasına denk gelen sütunlara ait hücrelerde eğer gri vurgu rengi bulunuyorsa, o hücrelere ait bulgu maddesinin, bu kodlama ile belirtilmiş yıllar için geçerli olduğu anlaşılır.
- Bulgu maddelerindeki açık mavi renk vurgusu, bulgu maddesinin ilişkin olduğu yıllara ait standartlar arasında, bulgu maddesindeki tanım için aralarında farkı olduğunu belirtir. Hangi standart kapsamında denetim yapılıyorsa, ilgili bulgu maddesi o standarda göre değerlendirilmelidir.
2. Kontrol formundaki ölçümler kısmının doldurulması zorunlu değildir, sadece inspektöre yardımcı olması için iliştirilmiştir. Bu ölçüm hesaplama tablosu kontrol formu inceleme eğitimlerinde inspektörlere anlatılır.
Kontrol formunun üzerindeki diğer işaret ve kodlamalar form incelendiğinde yeterince anlaşılırdır.
3. Muayene esnasında asansörün imal yılı asansör içerisindeki etiket okunarak tespit edilir. Bu tespit, muayeneye başlamadan önce gerçekleştirilir.
Eğer asansör içerisinde imal yılını belirten etiket bulunmuyorsa asansör ruhsatına bakılır. Asansörün ruhsatı yoksa imal tarihiyle ilgili bilgi verebilecek diğer kıstaslar (motor tarihi, hız regülatörü tarihi, bina ruhsat tarihi vs.) gözden geçirilir, en son bina yönetiminin sözlü beyanına başvurulur. Bina yönetiminin sözlü beyanı asansörle ilgili gözlemlerimizle kıyaslanarak esas alınır.
4. Asansörün imal yılı tespit edilemediğinde ve bina yönetiminden asansörün imal yılına dair bilgi verebilecek herhangi bir kişiye ulaşılamadığında asansör muayenesi TS EN 81-20 standartları esas alınarak gerçekleştirilir.
b.3.2) Denetime Başlama Şartları
1. Denetleyici ancak yanında bakımcı firmadan bir personel varsa ve kurulum düzgün durumda ise işe başlayabilir.
2. Makine odasına güvenli erişim yoksa hatta bir makine odası ve burada iyi bir aydınlatma yoksa bu denetlemeye başlamamak için yeterli bir nedendir.
3. Denetlemeye başlamadan önce tüm kurulum kat kapılarına “Geçici olarak hizmet dışıdır” uyarısı koymak güvenlik gereğidir.
4. Denetleyici asansör kullanıcı ya da yolcularına, bakımcı firma personeli ve kendine gelebilecek her tür zararı önlemek için elinden geleni yapmakla yükümlüdür. Ayrıca binaya ve kuruluma gelebilecek zararlarda önlenmelidir.
5. Emniyet ayakkabıları ve tulumu gibi koruyucu giysiler giyilmelidir. Gevşek bağlanmış kravat, yüzük, uzun saç gibi unsurlar önlenmelidir.
6. Bir denetleme şu konulara odaklanmalıdır.
i: Kurulumun genel güvenliği.
ii: Emniyetle ilgili tüm ekipmanın doğru ve güvenli kullanımı.
iii: “ii” maddesinde anlatılan cihaz, makine ve aparatların kullanımı ile ilgili sağlam bilgi.
iv: Kurulumun genel bakım durumu
a)Kayıt defteri, şema ve bakım talimatlarının mevcudiyetini kontrol etme.
Kayıt defteri
Bakım ve denetim için içerik bütünlüğü ve sayfaların düzgün kullanımı ile ilgili genel kontrol
Şemalar
Elektrik şemasının ve, varsa hidrolik şemanın mevcudiyeti ve doğruluğunu kontrol etme. Şemalar okunur (basılı veya elle çizilmiş) ve anlaşılır şekilde dizilmiş olmalıdır. Çoklu donanımları denetim ederken, elektrik şemalarının denetim altındaki donanıma ait olup olmadığını kontrol ediniz.
Bakım talimatları
İçerik bütünlüğünün genel kontrolü.
b)Standart olmayan formlar
Bir donanım standart olmayabilir, yani donanıma ilave formlar uygulanmış olabilir. Bu gibi durumlarda, standart olmayan bu formları ve ilgili ilave tedbirleri kontrol etmek önemlidir. Standart olmayan formlar, MRL donanımları arasında yaygındır.
c)Çalışma alanı erişilebilirliği
Çalışma alanına erişimin ve çalışma alanının kendisinin mevcut yönetmeliklerine uyumunu kontrol ediniz.
d)Döndürme talimatları
Açıkça okunur ve durum ile ilgili olmalıdır.
e)Etiketler/işaretler
Terminal bloklarında/üzerinde, kabinlerde ve anahtarlardaki çeşitli etiket/işaretler, ilgili parçaya uyumlu olmalı ve okunur olmalıdır.
a)Asansör donanımının bir parçası olmayan kablo/boruların mevcudiyetinin kontrol edilmesi
İlgili standart ve uygulanan sözleşmelere bağlı olarak, asansör donanımının parçası olmayan kablo/boruların mevcudiyetini kontrol ediniz.
Asansör donanımının parçası olmayan kablo/boruların mevcudiyetini belirlemek yeterlidir. Söz konusu kablo/boruların orijinini belirlemek mal sahibinin veya operatörün sorumluluğudur.
b)Yapısal durum kontrolü
Örneğin gevşek tuğlalara, duvardaki çatlaklara, vs. dikkat ederek donanımın genel yapısal durumunun genel değerlendirmesi.
Yapısal durum ile ilgili bir şüphenin oluşması durumunda, raporda bununla ilgili not düşünüz. Söz konusu kusurların orijinini belirlemek mal sahibinin ve operatörün sorumluluğudur.
c)Elektrik sistemlerinin durumu
Donanımın tüm elektrik sistemlerinin durumunun standarda uyup uymadığını kontrol ediniz.
d)Işıklandırma
Işıklandırma, denetimlerin emniyetli şekilde ifa edilmesi için yeterli olmalıdır. Işıklandırma parçalarının kendileri de emniyetli olmalıdır.
e)Döndürme
Bir elektrik kesintisinde döndürme kabiliyeti çok önemlidir. Döndürme olanağı, döndürme talimatları ile uyumlu olarak fiilen test edilmelidir. Döndürme mümkün olmuyorsa, buna dair not düşünüz. Birden fazla notta: hizmet dışı bırakınız.
f)Kapılar/kapaklar/kilit
Makine odası, yetkisi olmayan kişilere yasaktır; bu sebeple kapı ve kapaklar emniyetli şekilde kapatılmalı ve kilitlenebilir olmalıdır.
a)Sızıntı
Makinenin yaşını, yapısını ve tipini dikkate alarak aşırı sızıntı olup olmadığını kontrol ediniz. Fren takozuna damlamış yağ görürseniz, fren kapasitesinin asgari gerekliliği hala karşılayıp karşılamadığını kontrol ediniz. Frenleme mesafesi nominal hızda % 50 ila 100 arasına eşit ise, frenleme kapasitesi yeterli sayılabilir (örneğin: 0.5m/s’lik bir asansör seyahati için 25 cm’den 50 cm’ye).
b)Fren sistemi
Fren sisteminin hareket eden tüm parçaları tam hareket açıklığına sahip olmalıdır. Bununla ilgili detaylı bir denetim, donanımın emniyeti açısından çok önemlidir. Bunu etkileyen tüm faktörler kontrole dahil edilmelidir, örn. yetersiz olarak ayarlanmış ekonomi anahtarı (fren yağının aşırı ısınmasına neden olabilir) veya çekirdekteki tozun etkileri. El freni yerinde ve işler halde olmalı ve her zaman güvenli pozisyona geri dönebilecek halde olmalıdır. Fren sisteminin işleyişi, nominal hızda bir acil durum duruşu ifa ederek de değerlendirilmelidir. Mümkünse bu değerlendirme, freni kaldırmadan volanı döndürmeye çalışmak suretiyle direnç belirlemeyi de kapsamalıdır.
c)Tahrik Kasnağı
Yıpranma açısından yivleri kontrol ediniz. (Varsa) sürüş makarasının aksa emniyet bağlantısını kontrol ediniz. Varsa, emniyet çarkı düzgün şekilde ayarlanmalıdır.
d)Yiv altındaki destek halatları Fren makarasının altındaki destek halatı aralığının asgari 1 mm olup olmadığını kontrol ediniz.
e)Kaydırma
Acil durum duruş testini yaparken, destek halatının kayma miktarını değerlendiriniz. Acil durum duruş testini yaparken, boş kabini yukarı gönderiniz ve asansör şaftının üst bölümünde bir acil durum duruşu uygulayınız. Bu acil durum duruşu sırasında, destek halatlarının yeterli çekişe sahip olup olmadığını değerlendiriniz.
Geleneksel makinelerde kaymada “boş kabinin yukarı gönderilmesi” yöntemiyle belirlenebilir; maksimum sınır zemin başına 2 cm’lik sekmedir.
Gerekli görüldüğü zaman, destek halatlarının altındaki sürüş makarası sekmesini belirleyiniz.
f)Makara
Makara iyi durumda olmalı (çatlakları, mikro çatlakları kontrol ediniz) ve aksa emniyetli şekilde bağlanmış olmalıdır. Yuva, tam randıman hareket halinde olmalıdır. Yivler uygun koşulda olmalıdır. Varsa emniyet makarası düzgün şekilde ayarlanmış olmalıdır.
g)Durdurma anahtarları
Durdurma anahtarlarının işleyişi ve koşulu kontrol edilmelidir.
j) Diğer kalemler
İlgili kısımların yerinde ve düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol ederek makinenin teknik durumu ile ilgili genel bir kontrol uygulayınız. Görsel ve akustik kontrole dayalı olarak mafsalları değerlendiriniz.
a)Çalışma alanına erişilebilirlik
Çalışma alanına erişimin ve çalışma alanının kendisinin mevcut yönetmeliklere hala uyup uymadığını kontrol ediniz.
b)Asansör donanımının parçası olmayan kablo/boruların mevcudiyetini kontrol etme
İlgili standart ve uygulanan sözleşmelere bağlı olarak, asansör donanımının parçası olmayan kablo/boruların mevcudiyetini kontrol ediniz.
Asansör donanımının parçası olmayan kablo/boruların mevcudiyetinin belirlenmesi yeterlidir. Söz konusu kablo/boruların orijinini belirlemek mal sahibinin veya operatörün sorumluluğudur.
c)Yapısal durum kontrolü
Örneğin gevşek tuğlalar, duvarlarda çatlaklar, vs.’ye dikkat ederek donanımın yapısal durumunun genel değerlendirmesi.
Yapısal durum ile ilgili şüpheler ortaya çıktıysa, bunları rapora not ediniz. Söz konusu kusurların orijinini belirlemek mal sahibinin veya operatörün sorumluluğudur.
d)Makaralar
Makara iyi durumda (çatlakları ve mikro çatlakları kontrol ediniz) ve aksa emniyetli şekilde bağlanmış olmalıdır. Yuva tam hareket açıklığına sahip olmalıdır. Yivler uygun koşulda bulunmalıdır. Varsa emniyet makarası düzgün şekilde ayarlanmış olmalıdır.
e)Işıklandırma
Işıklandırma, denetimlerin emniyetli ifası için yeterli olmalıdır. Işıklandırma parçalarının kendisi de emniyetli olmalıdır.
f)Kapılar/Kapaklar/Kilit
Makara alanı, yetkisiz kişilere yasaktır; bu sebeple kapılar ve kapaklar emniyetli şekilde kapatılmalı ve kilitlenebilir olmalıdır.
g)Durdurma anahtarı (anahtarları)
Durdurma anahtarlarının işleyişi ve durumu kontrol edilmelidir.
a)Aşırı hız sınırlayıcı bağlantısı
Aşırı hız sınırlayıcının emniyetli şekilde bağlanıp bağlanmadığını kontrol ediniz.
b)Kontaklar
Kontakların güvenlik hattı devresinde olup olmadığını kontrol ediniz. Kendi kendini yeniden başlatan kontaklara izin verilmeyen noktalarda, kontakların gerçekten de kendi kendini başlatmayan cinsten olup olmadığını kontrol ediniz.
c)Aşırı hız sınırlayıcı halatı
Aşırı hız sınırlayıcı halatının yuvadaki yerini ve kablonun ve yuvanın durumunu kontrol ediniz. Aşırı hız sınırlayıcının tipini de göz önüne alınız.
a)Kablo sistemi
Düzgün bağlantı, hasar, yaşlanma işaretleri ve olası montaj sonrası değişiklikler için kablo sistemini kontrol ediniz.
b)Emniyet hattı
Emniyet hattı kontağının paralel bağlantılarının olmamasını kontrol ediniz.
c)Faz rölesi
Uygulanabildiği yerde, faz rölesinin düzgün işleyişini kontrol ediniz.
d)Röleler
Rölelerin durumu ve bağlantısının genel kontrolünü yapınız, uygulanabildiği yerde röle göbeklerinin bobin içlerinde düzgün şekilde hareket edip etmediklerini kontrol ediniz.
e)Sınır Şalter Ana Akım Kesicisi İse
Sınır Şalter bir ana akım acil durum devre kesicisine bağlıysa, üç fazı kapatmış olup olmadığını kontrol ediniz; bir kumanda akımı acil durum devre kesici mevcutsa, emniyet hattının doğru noktada kesilip kesilmediğini kontrol ediniz. Sınır şalter devresi tercihen 10 cm içinde, fakat her halükarda tampon kontağından önce kesilmelidir.
f)Emniyet hattı bypass
Emniyet hattı bypassı bir röle anahtarı formundaysa, emniyetsiz durumu taklit etmek suretiyle doğru çalışıp çalışmadığını kontrol ediniz: elektrik şemasını ve diğer ilgili bilgileri referans olarak kullanarak röle kontağını kesiniz.
g)Yangınla mücadele anahtarı/çeşitli
İlgili standarda (standartlara) bağlı olarak, aşırı yük kontağı veya yangınla mücadele kontrolü gibi donanıma özel farklı kontrol seçeneklerinin kontrolü yapılmalı veya yapılabilmelidir.
a)Aşağı yönde güvenlik tertibatı
Güvenlik tertibatını kontrol ediniz; güvenlik tertibat sistemindeki ilgili tüm güvenlik kontaklarının düzgün işleyişini ayrı ayrı kontrol ediniz.
b)Yukarı yönde güvenlik tertibatı veya alternatif
Asansörün kontrol edilmemiş çıkış hareketi için güvenlik tertibatını test ediniz. Güvenlik tertibat sistemindeki ilgili tüm güvenlik kontaklarının düzgün işleyişini ayrı ayrı kontrol ediniz. Çıkış düşüş korumasının ek bir seçenek mi yoksa standart tarafından öngörülen bir şart mı olduğunu kontrol ediniz.
c)Güvenlik tertibatı yazılı işaretlerinin kontrolü veya kabin çatısından güvenlik tertibatı testi
Makine odasından güvenlik tertibatı kontrolü yaparken güvenlik tertibatı yazılı işaretlerini kontrol ediniz.
a)Kapı kontağı/kilit kontağı/kilit
Kapı ve kapı kontaklarını ayrı ayrı test ediniz. Mümkün olan yerde kabin kapısı kilidini kontrol ediniz.
b) Kapı bölümü kuplajı
Mümkün olan yerde, kapı bölümleri arasındaki mekanik kilitlenmenin mevcut olup olmadığını kontrol ediniz.
c)Süspansiyon
Kapı süspansiyonunu kontrol ediniz.
d)Kapı aralığı
Kapıların veya kapı panellerinin tüm yönlerinde yüklenmiş ve yüklenmemiş olarak maksimum aralık genişliğini kontrol ediniz.
e)Ezilme kontağı/çıkış koruması
Kapıları farklı kapanma koruma özelliklerinin işleyiş ve ayarlarını kontrol ediniz. Ellerinizi kullanarak kapıyı kapandığında geri tutma (maks. kuvvet 150N) yoluyla ezilme korumasını kontrol ediniz.
a)Kapı kontağı/kilit kontağı
Her kapı ve kilit kontağını ayrı yarı test ediniz.
b)Otomatik kapanma kapasitesi
Açık pozisyondan başlamak üzere, kapı yardım almaksızın kapanır pozisyona geçmelidir.
c)Mekanik kilit
Kilitlemenin, yeterli olup olmadığını kontrol ediniz.
d)Kapı aralığı
Kapıların veya kapı panellerinin tüm yönlerindeki yüklü ve yüksüz maksimum kapı genişliğini kontrol ediniz.
e)Kapı paneli ara bağlantısı
Mümkün olan yerde, kapı bölümleri arasındaki mekanik ara bağlantının olup olmadığını kontrol ediniz.
f)Süspansiyon
Kapı süspansiyonunu kontrol ediniz.
a)Destek halatı bağlantısı
Baskı yaylarının kırılıp kırılmamış olduklarını ve eşit baskı altında olup olmadıklarını (kablo gerilimi) olmadığını kontrol ediniz.
b)Ağırlık blokları
Blokların kapalı olduklarını ve çatlak (beton) olmadıklarını kontrol ediniz.
c)Çevre
Kılavuz pabuçların, kılavuz pabuç tutucularının veya çıkış korumasının durumunun uygun olup olmadığını kontrol ediniz.
a)Kırıklıklar
Loka kırıklık aramak zaman alıcıdır. Bu sebeple kimi zaman, kabloların durumu ile ilgili, tahrik makarası denetim modu sürüşü esnasında destek halatlarını görsel değerlendirmesini yaparak daha az detaylı bir kontrol ifa edilebilir.
b)Pas ve gerilme
Aşırı pası kontrol ediniz. Aşırı hareket verisini mukayese ederek aşırı gerilme olup olmadığını kontrol ediniz.
c)Gerilim
Destek halatları arasında eşit gerilim dağılımını kontrol ediniz.
a)Bakım Modu
Bakım modu ve etiket/işaretlerin işleyişi ve durumunu kontrol ediniz.
b)Durdurma anahtarı (anahtarları)
Monte edilmiş durdurma anahtarının (anahtarlarının) düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol ediniz.
c)Destek halatı bağlantısı
Baskı yaylarının kırılıp kırılmamış olduklarını ve eşit baskı altında olup olmadıklarını (kablo gerilimi), kontrol ediniz.
d)Kabin bağlantısı
Kılavuz pabuçların, kılavuz pabuç tutucuların, kılavuz tekerleklerin, vs yeterli olup olmadığını kontrol ediniz.
Süspansiyonun durumunun yeterli olup olmadığını kontrol ediniz.
e)Düşüş koruma
Monte edilmiş düşüş korumanın (korkuluk, ayırma duvarı, vs.) durumunu kontrol ediniz.
f)Kapaklar/kontaklar
Kapakların sağlamlığını ve kilitlerini ve mümkün olan yerde, kontaklarını işleyişini kontrol ediniz. Kapakların kabin hareket rotası dışında çıkıntı yapmamasını sağlayınız.
g)Çeşitli
Gerekli etiketlerin/işaretleri ve talimatların mevcut olup olmadığını kontrol ediniz. Ayrıca, kabin/kabin süspansiyonunun genel mekanik durumunu kontrol ediniz. Mümkünse: donanıma özel gerekli özellikleri kontrol ediniz.
a)Yapısal durum
Örneğin gevşek tuğlalara, duvarlardaki çatlaklara, vs. dikkat etmek suretiyle donanımın genel yapısal durumunun genel değerlendirmesi yapılır. Yapısal durumla ilgili şüphelerin oluşması durumunda, bunu rapora not ediniz. Söz konusu kusurların orijinini belirlemek mal sahibinin veya operatörün sorumluluğudur.
b)Elektrik sistemlerinin durumun
Şaftın elektrik sistemlerinin durumunun standarda uygun olup olmadığını kontrol ediniz.
c)Kaplama
Yeterli düzlüğe, düzgün montaja ve kabine doğru olası sapmalara özellikle dikkat etmek suretiyle şaft kaplamasının genel durumunu kontrol ediniz.
d)Kapaklar ve kapılar
Şaft kapaklarının ve kapılarının iyi durumda ve kilitli olup olmadığını ve kontakların çalışıp çalışmadığını kontrol ediniz.
e)Kılavuz raylar
Kılavuz raylar ve kılavuz ray braketleri emniyetli şekilde sabitlenmeli; cıvataları ve diğer bağlantıları kontrol ediniz.
f)Işıklandırma
Işıklandırma, denetimlerin emniyetli şekilde ifası için yeterli olmalıdır. Işıklandırma parçaları da ayrıca emniyetli olmalıdır.
a)Kabin
Genel durumunu kontrol ediniz, sendeleme riskini, kesik tehlikesini ve yeterli havalandırmayı kontrol ediniz.
b)Etiketleme/işaretler
Uygulanan standarda bağlı olarak, yük göstergesini, telefonun yanında telefon numarasının bulunup bulunmadığını, üretici ismini ve asansör numarasını, CE işaretini, Onaylanmış Kurum numarasını, bir arıza durumunda yapılacakları, iki taraflı sesli iletişim özelliklerinin kullanımını, vs. kontrol ediniz.
c)Alarm
Alarmı, alarm zilini veya telefonu veya iki taraflı sesli iletişimi ve varsa, acil durum güç kaynağını kontrol ediniz.
Hiçbir alarm etkinleştirilemiyorsa sertifika vermeyiniz. Asansör Direktifinin uygulandığı asansörler için: iki taraflı sesli iletişimi özellikle kontrol ediniz.
d)Işıklandırma
Işıklandırma çalışmasını kontrol ediniz. Mümkün olan yerde ve uygulanan standarda bağlı olarak, acil durum güç kaynağını ve emniyeti de kontrol ediniz ve ışık kaynağı sayısının yeterli olup olmadığını kontrol ediniz.
e)Kabin kapısının kapanışı için emniyet sistemi
Fotosel/sensor şeridi/radar/kapı açma düğmesinin işleyişini kontrol ediniz. Fonksiyon testi.
f)Durdurma anahtarı (anahtarları)/ hareketli eşik
Mümkün olan yerde, monte edilmiş durdurma anahtarının (anahtarlarının ve hareketli eşiğin işleyişini kontrol ediniz. Ayrıca, düzleme sisteminin uygulamasını kontrol ediniz.
g)Besleyici
Besleyicinin mevcut olup olmadığını ve sağlamlığını kontrol ediniz.
a)Hız regülatörü gergi kasnağı
Uygun bağlantı olup olmadığını kontrol ediniz. Gergi kontağının aynı zamanda bir kablo kopması durumunda bağlanıp bağlanmayacağını kontrol ediniz. Dönen parçaları kontrol ediniz.
b)Tamponlar/durdurucular
Tamponların/durdurucuların mevcut olup olmadığını kontrol ediniz, durumlarını, vuruşlarını kontrol ediniz ve yağ sızıntısını kontrol ediniz. Tamponların emniyetli şekilde sabitlenip sabitlenmediğini kontrol ediniz.
c)Erişim
Merdiveni ve kuyu dibi kapı ve kapaklarını kontrol ediniz.
d)Emniyet kontakları
Kuyu dibi emniyet kontaklarını kontrol ediniz.
e)Aşırı hareket aralıkları
Ayrıca, dolgu materyallerinin yüksekliğini, önceki denetimde ölçülen değer ile karşılaştırınız. Kontrol edilmeyen asansörler için arızalı duruş olasılığını göz önüne alınız.
f)Işıklandırma
Asansör Yönergesinin uygulandığı asansörler için, oyuk ışıklandırmasının oyuk içinden açılıp kapanmasını ve çalışma düzeninde olduğunu kontrol ediniz.
a)Borular
Duvarı aşan boru sistemindeki sızıntı, asar ve hareketi kontrol ediniz. Asansör en üst durakta iken yağ deposu içeriği yeterli olmalıdır. Ayarları kontrol ediniz. Mümkünse, el pompasının işleyişini kontrol ediniz.
b)Silindir ve piston
(Aşırı) sızıntı ve düzgün bağlantıyı kontrol ediniz.
c)Gevşek halat güvenlik tertibatı
Bir mesafeden gevşek halat oluşturmak (bunu yapmak saha kolay ise) veya aktüatörü çekmek suretiyle gevşek halat güvenlik tertibatını kontrol ediniz. Mümkün olan yerde, minimum basınç ayarını kontrol ediniz. Ayrıca, destek halatlarının kılavuz tekerlekler boyunca düzgünce kayıp kaymadığını ve gevşek halat güvenlik tertibatından bırakıldığında bir şeye yakalanıp yakalanmadığını kontrol ediniz.
d)Boru kırılma valfi
Boru kırığı koruma tertibatının işleyişini kontrol ediniz. Şemanın (daimi olarak veya asistan tarafından) mevcut olması koşuluyla, test amaçlı olarak alet geçici olarak daha ufak bir akıma yerleştirilebilir.
e)El pompası basıncı
El pompası taşma valfinin ayarı kontrol edilmelidir.
f)Basınç testi
İncelenemeyen hidrolik borular mevcutsa, donanım tam yük basıncının iki katında basınç testine tabi tutulmalıdır. Bir basınç testi öncesi, düşüş koruması (boru kırığı koruma tertibatı ve/veya kabin güvenlik tertibatı) öncelikle test edilmelidir.
Bir teleskopik silindirin basınç testinden önce, öncelikle bölmeler eşitlenmelidir. Tüm donanım borularının incelenebilmesi durumunda, basınç testi, tam yük basıncın 1.4 katıyla yapılmalıdır.
Basınç testi, acil durum devre kesme ve aşırı hareket ölçümü ile birleştirilebilir. Basınç testinde her zaman basıncı derece derece artırınız.
Zaman kısıtlıysa, incelenemeyen borulara sahip donanımlar, bu miktarda basıncı oluşturmak sınırlı sayıda operasyon gerektirdiğinden, tam yüklü basıncın 1.4 katıyla basınç testine tabi tutulabilirler. yüklü basıncın 2 katıyla basınç testi, sistemin sızdırmazlığını ve tüp ve teçhizatın durumunu kontrol etmek amacıyla yapılır.
g)Katta bekleme
Fonksiyon testi uygulayınız.
Bir hidrolik asansör en fazla 15 dakika sonra katta bekleme yapmalıdır. Katta beklemeyi beklemeyerek denetim esnasında vakit kazanılabilir.
h)Elektrikli seviyeleme sistemi veya alternatifi
Zeminde kabin ile ve kat kapıları açık haldeyken seviyelemeyi test ediniz; denetçi kabin erişim korumasıyla ilgilenmelidir.
Eşikler arasındaki ani yükseklik farklılıklarına dikkat ediniz (organların sıkışma tehlikesi).
Muayenenin tamamlanması sonrasında asansöre numara verilir ve yeşil, mavi, sarı ve kırmızı bulgu durumları doğrultusunda asansörler etiketlenir. Numaralandırma ve etiketlemenin nasıl olacağı “15 Temmuz 2015 Tarih ve 29417 Sayılı Resmi gazetede yayımlanan ASANSÖR PERİYODİK KONTROLLERİ İÇİN YETKİLENDİRİLECEK A TİPİ MUAYENE KURULUŞLARINA DAİR Tebliğ’in 15.ve 16. Maddelerinde” şu şekilde açıklanmıştır:
MADDE 15 – (1) Periyodik kontrole tabi tutulacak olan her asansör için bir defaya mahsus asansör kimlik numarası periyodik kontrol aşamasından önce oluşturulur ve alüminyum esaslı yapıştırma etiket şeklinde tanımlanır.
(2) Etiket; 85x50 mm boyutlarında, asansör kimlik numarasını oluşturan rakamlar ise Arial yazı tipinde, 28 karakter boyutunda, gri zemin üzerine siyah renkli yazılarak hazırlanır ve asansörün periyodik kontrolünde, asansör kabininin içerisinde kumanda butonu hizasında kabin tabanından en az 160 cm yüksekliğe kolayca sökülmeyecek bir şekilde iliştirilir.
(3) Asansör kimlik numarasının oluşumunda kullanılacak olan bina numarasına Bakanlık üzerinden erişim sağlanır.
MADDE 16
(1) Ek-4’de yer alan içeriğe uygun olacak şekilde yeşil veya mavi veya sarı veya kırmızı renkli zemin üzerine gerekli açıklamaların siyah renkli olarak yapıldığı, en az 16x8 cm boyutunda ve çıkartma kuşe etiket şeklinde hazırlanmış olan bilgi etiketi periyodik kontrolü yapılan her asansöre iliştirilir.
(2) Bilgi etiketi, kabin içerisindeki kullanıcıların rahatlıkla görebileceği bir şekilde kumanda panelinin etrafında en uygun yere ve ana durakta yer alan dış çağrı kumanda panelinin yanına veya durak kapısı kasasının üzerine iliştirilir.
(3) Kırmızı renkli bilgi etiketi, güvensiz asansöre iliştirilir.
(4) Sarı renkli bilgi etiketi, kusurlu asansöre iliştirilir.
(5) Mavi renkli bilgi etiketi, hafif kusurlu asansöre iliştirilir.
(6) Yeşil renkli bilgi etiketi, uygun asansöre iliştirilir.
(7) Bilgi etiketi asansör kimlik numarasını, periyodik kontrol tarihini ve A tipi muayene kuruluşuna ilişkin bilgileri de içerir.
Müşteri adına yapılan gözetim neticesinde;