International Organization for Standardization (Uluslararası Standartlar Organizasyonu) adının baş harflerinin bir araya getirilerek kodlanmasından oluşan isimdir “ISO” .
ISO Organizasyonu ihtiyaçlarını standartlaştırmak ve aynı dilde ürün sağlayarak her tüketiciye mümkün mertebe aynı ürün ve hizmeti sağlamak için 23 şubat 1947 tarihinde ISO 135 ülkeden ulusal standart kuruluşlarının katılımıyla kurulmuştur, standart üreten bir Organizasyondur. Mevcutta 180 in üzerinde bir üye ülkenin katılımıyla yönetilmekte ve her alan için standartlar oluşturan ISO/TC1, .., CASCO vb. çok sayıda komitelerden oluşmaktadır.
ISO-Uluslararası Standart Organizasyonu tarafından oluşturulan Standartlari için yapılan belge ve belgelere genel olarak “ISO BELGESİ” denir.
ISO belgesini almak için, işletmeler ISQ gibi akredite ve bağımsız bir üçüncü taraf kuruluş tarafından denetlenir. Belgeyi veren kuruluşlara üçüncü taraf sertifikasyon kuruluşu denir. Bir işletmenin uygunluk değerlendirmesinde ve ISO'in tüm gereksinimlerini karşıladığından emin olmada uzman organizasyonlardır.
Belgelendirme kuruluşları sadece bağımsız olarak faaliyet göstermez ve aynı zamanda bir akreditasyon kurumu tarafından da akreditasyon altyapısını gerçekleştirmek içinde denetimlere tabi olurlar. Akreditasyon kuruluşları, kâr amacı gütmeyen bir uluslararası organizasyondur ve yönetim kurullarınca ve üst otorite organizasyon IAF tarafından denetlenmektedir.
Standartta belirtilen kriterlerin kuruluşunuzda bulunduğuna kanaatiniz var ise ISQ-İntersistem Teknik Belgelendirme kuruluşumuza ya da vb. kuruluşlara direkt başvuruda bulunarak ISO belgesi alabilirsiniz.
Aksi halde bir sistem çalışması yapmalı ya da yaptırmalısınız.
ISQ Markası, Belgelendirme sektörünün öncüsüdür.
Kalite Uzmanlarımız, “EN UYGUN ISO BELGESİ” desteği için sizleri bekliyor.
Standart, sistemin kurulması ve dokümante edilmesi için gerekli genel kuralları tanımlar. Bir ürüne veya sektöre ait değildir. Tüm sektörlere uygulanabilir. Bu nedenle kurum, kendi sektörüne göre iso Belgesi standardını istenen kriterlere göre uygulamak zorundadır.
Belgelendirme başlangıç aşamasında kuruluşlar standardı uygun yapıda kurar ve uygularlar. Bu süre takribi 3 aydır. Daha sonra Belgelendirme başvurusu yapabilirler.
Standardın kuruma adapte edilmesi; yapısına, sürecine, risklerine, bilgisine, personel sayısına, fonksiyonel durumuna ve yönetiminin inanmasına bağlı olarak uzun veya kısa süre alır. Bu süre 5 ila 30 gün arasında değişebilir.
2. Aşamalı denetim süresi ve denetim süresini etkileyen önceki paragrafta anlatılan durumlar ve uygunsuzlukların kapatılma süreleri de belirtilen sürelere ilave edilir.
ISO Belgesi; sadece Vergi kaydına sahip Gerçek veya Tüzel Kişiliklere yöneliktir.
Vurgulamak gerekir ki, ISO Belgesi kişisel bir belge niteliği taşımaz. Bireylerin bireysel kullanımına yönelik değildir ve üretilen bir mal veya hizmete direkt olarak verilmez. Bunun yerine, bir mal veya hizmeti üreten kuruluşun yönetim sisteminin uygunluğunun tescil edildiğini ve kuruluşun kurumsal kimliğine ek bir değer kattığını ifade eder.
İşletmeler, faaliyet gösterdikleri sektör veya büyüklük fark etmeksizin, çeşitli sektörlerden örneklerle tarım, madencilik, kimya, hizmet, makine, metal, sağlık, sosyal hizmetler, gıda, ilaç, uzay teknolojileri, kağıt, kamu hizmetleri, eğitim, öğretim, mühendislik, satış, bilişim, lojistik, taşımacılık, yazılım geliştirme, geri dönüşüm, enerji, esnaflık ve daha birçok alanda faaliyet gösteren işletmeler, ISO Belgesi alma imkanına sahiptirler. ISO standartlarına uygunluklarını kanıtlamak ve bunu uluslararası olarak kabul görmüş bir kuruluş olan ISQ gibi üçüncü taraf bir denetim kuruluşu tarafından onaylatmak suretiyle bu belgeye sahip olabilirler.
ISO Belgesi başvurusu yaparken sunmanız gereken gerekli evraklar şunlardır:
ISO Belgesi almak için bu evrakları tam ve doğru bir şekilde hazırlayarak başvurunuzu yapmanız gerekmektedir. Bu belgeler, işletmenizin ISO standartlarına uygunluğunu ve kalite yönetim sistemini etkin bir şekilde uyguladığını kanıtlamanıza yardımcı olacaktır.
İşletmelerin ISO Belgesi'ne sahip olabilmek için başvurdukları süreç, işletmenin büyüklüğü, yapısal özellikleri, insan kaynağı yapısı ve karmaşıklığına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Denetim günü belirlemesi, işletmenin özelliklerine göre farklılık gösterebilen bir faktördür. Denetim günü için gerekli olan denetçi ücreti ve belgenin alınması için ödenen ücretlerin toplamı, bu süreçte oluşan maliyeti ifade eder ve buna "ISO Belgesi Fiyatı" adı verilir. Bu maliyetler, işletmenin spesifik gereksinimlerine ve denetim sürecinin karmaşıklığına bağlı olarak şekillenir.
ISO Belgesi fiyatı; 2.500,00 TL - 4.500,00 TL belge ve ortalama 4.750,00 TL – 7.000,00 TL, toplamda 7.250,00 TL - 11.500,00 TL dolaylarında bir tutardır.
ISO Yönetim Sistemi Standartlarında belirlenmiş kriterler doğrultusunda Yönetim Sistemi Sertifikasları 3 yıllık periyotta geçerli hale getirilmiştir.
Sertifikaların geçerli olması içinAkreditasyon işlemleri dünya çapında ürün ve hizmet sektörlerinde çokça yaygın olarak bilinmektedir. IAF, ISO, WTO , BM , EA , ISQ vb. diğer kurumlar bu alanda çok iyi bilgi birikimine sahiptir. Ancak ISO Standartlarının çeşitlenmesi son birkaç yılda giderek daha fazla sayıda sektör ve kuruluşun dikkatini çekiyor. En yeni ISO yayınlarından biri ISO 45001:2018 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, Bu standart ISO uluslararası standardını tamamlayan iş güvenliği uygulanması için bir rehber olarak geliştirilmiştir. Fakat bu süreçler arasındaki farklar mevcut olmakla birlikte sistem, personel ve CE Belgesi gibi farklı yapıda standart ve akreditasyon yapıları da söz konusudur.
Bu bölümde, ISO Sistemine ilişkin bazı Temel Bilgiler, Akreditasyon ve Belgelendirme ve ISO Standartlarının Uygulama Yaklaşımı anlatılmaktadır.
ISO yaklaşımına uygun bir bakış açısı kazanmak için bazı kavramların açıkça anlaşılması gerekir.
Akreditasyon, kelime anlamı olarak inandırıcı, güvenilir veya denk anlamındadır. Akredite bir kuruluş, inanılabilecek, güvenilir bir kuruluştur. Akreditasyon, sertifikasyon kuruluşların belirli şartlara uydukları, tarafsız ve bağımsız bir akreditasyon kurumu tarafından sertifikalandırıldığı gönüllü bir süreç olarak tanımlanabilir. Ülkemizde bulunan akreditasyon Kurumu TÜRKAK ’ tır.
Akreditasyon, bir kuruluşun performansına güven göstermenin en etkili yoludur. Genellikle, akreditasyon süreçleri sunulan hizmetlerin teknik yönlerine daha fazla odaklanır.
ISO sisteminde, bağımsız sertifikasyon kuruluşu, akredite olan şirkete tekabül eder. Yani bu şirketin, diğer şirketleri sertifikalandırabilecek şekilde değerlendirilebilmesi için diğer uzmanlaşmış otoriteler tarafından kontrol edilmesi ve tanınması anlamındadır. Bir şirketin sertifika veren kuruluş tarafından denetlenme sürecine “Sertifikasyon” adı verilir ve uyumluluk genellikle yazılı güvencelerle yani “iso belgesi” ile gösterilir. Bu nedenle, ISO amaçları için, uluslararası standartlarda belirtilen gereklilikleri karşıladığı tespit edilen şirketlere sertifika verilir ve o şirketler akredite edilmiş olmazlar, çünkü akreditasyon; sertifikayı veren kuruluş ile ilgili bir yapıdır.
Bazı akreditasyon kuruluşlarının tanımlarına göre Kalite Kontrol (QC) bilinen örneklerin analitik prosedürlerin güvenilirliğini ve kesinliğini doğrulamak için rutin olarak sistematik bir şekilde test edildiği bir işlemdir. QC, gerçek ve potansiyel sapmaların tespit edilmesi ve düzeltilmesi için son derece yararlı olduğu, işlemlerin operasyonel kontrolünün bir parçası olarak düşünülebilir.
Kalite güvence (QA) [3] , ise, şirketlerin süreçlerin ve alt süreçlerin sistemik bir yaklaşımını geliştirmelerine yardımcı olarak kuruluşların güvenilirliğini, kalitesini ve genel performansını iyileştirmelerine yardımcı olan bir süreçtir. QA, laboratuvar için hazırlanan özel standartlar da genellikle üç aşamaya ayrılır. Bunlar; analitik öncesi, analitik ve analitik sonrası şeklindedir.
Tersi doğru olmasa da kalite güvencesini büyük ve geniş bir sistem olarak anlamak, QC' yi ve daha özel odağını QA' nın bir parçası olarak görmemize olanak tanımaktadır. Kalite Güvencesi, Toplam Kalite Yönetimi (TKY) olarak adlandırılan daha geniş bir sistemin parçası olarak görülebilir. TKY, bir şirketin her sürecinde kalite kavramlarının kullanımı olarak tanımlanır ve farklı alanların, iş amaçları için bir yaşam tarzı olan bir felsefe olarak kaliteyi sağlama ve koruma konusunda sorumlulukları olduğunu belirtmektedir.
Aslında Kalite Güvence, Kalite Güvencesi ve TKY, Kalite kavramının evrimsel adımları olarak düşünülebilir. ISO Belgesi - Yönetim Sistemi olarak ISO Standardı da 1994, 2000, 2008 ve nihai güncel yapısı olan 2015 aşamalarından geçmiştir.
Üretim sektöründe çok iyi bilinmesine rağmen, ISO standartları sağlık ve hizmet organizasyonlarında nispeten daha az tercih edilir. Bu, ISO yönergelerinin uzun süre “ürün üretim standartları” olarak etiketlenmesinin nedenlerinden biridir. Farklı organizasyonların sertifikalandırılması daha yaygın hale geldiğinde, hizmetlerde ve daha spesifik laboratuvarlarda da uygulanabilirliği de günümüzde yaygınlaşmaktadır.
Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO), 187’ den fazla ülkeden uluslararası enstitülerden üyeleri ile İsviçre'nin Cenevre'deki bir merkez ofisi tarafından koordine edilen küresel bir sivil toplum kuruluşudur. ISO'nun temel amacı uluslararası alanda tanınan standartlar geliştirmektir.
“ISO” kelimesi, eşit anlamına gelen Yunanca “isos/izos” kelimesine dayandırılır. Bu, kurumun her büyüklük ve türdeki endüstri ve işletme organizasyonu için yararlı olması amaçlanan standartlar geliştirme isteğini ifade eder.
ISO'ya göre amaç, ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi, üretilmesi ve tedarikinin daha verimli, daha güvenli ve temiz olmasına katkıda bulunmaktır.
ISO standartları, politika komiteleri, teknik komiteler; ISO/TC 1,…326 gibi farklı çalışma alanları olan komiteler tarafından geliştirilir ve genellikle sayısal olarak sunulan bir dizi gereksinim ve özellik içerir. Bir komite yeni bir standart oluşturmaya karar verdiğinde, nihai yayına kadar 3 adımı izler.
Bu adımlar;
1-DIS (Uluslararası Standart Taslağı): Tartışmadan sonra, standardın ilk taslağı fikir birliği için ISO üyeleri arasında dolaştırılır.
2-FDIS (Nihai Taslak Uluslararası Standart): olumlu bir geri bildirim alır, yorumlar konsolide edilir ve belge nihai taslak olarak yeniden yayınlanır.
3-STANDART: Onaylandıktan (60.60) sonra son metin yayınlanır.
Bu standartlar doğrudan ISO veya üye kurumlarından ve ISO’ nun yetki verdiği diğer kuruluşlardan edinilebilir.
Standartlar oryantasyon kuralları olarak kullanılabilir veya uyulması gereken şartlar/kurallar/kriterler olarak kabul edilebilir.
Standartlar, “Genel” veya “Özel (Spesifik)” olarak sınıflandırılırlar;
Yönetim Sistemleri Sertifikasyonu amacıyla kullanılır: günümüzde çok fazla ana genel standart vardır. Bu standartlardan bazıları: ISO Belgesi Yönetim Sistemi Standardı, ISO 14001 Belgesi Çevre Yönetim Sistemi Standardı, ISO 22000 Belgesi Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı, ISO 27001 Belgesi Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı, ISO 45001 Belgesi İş Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı, ISO 10002 Belgesi Müşteri Şikâyet Yönetim Sistemi Standardı vb. Daha önce açıklandığı gibi, bu standartlar neden genel bir yaklaşıma sahip olduklarını açıklayan her boyutta ve türde şirketin sertifikasyonuna yöneliktir. Diğer bir özellik de hem yönetim standartlarıdır hem de müşteri memnuniyetini artırarak ve olumsuz çevresel etkileri azaltarak organizasyonun beklenen sonuçlarını elde etmek için üst yönetim tarafından bir araç olarak kullanılmalıdır.
Bu standartlar hakkında çok önemli bir nokta ise, bu ISO Belgesi standartlarının ürün standartları olmadığıdır.
Genel standartlar, yönetim ve süreçler hakkında daha fazla endişe duyuyorlar ve belirli ürünler için gereksinimler içermiyorlar. Her zaman doğru ve geçerli olmayan, kontrollü bir sürecin iyi bir ürüne yol açabileceği umudu taşırlar ve asla ürün garantisi olarak kabul edilemezler.
Genellikle oryantasyon için kurallar içeren standartlardır. Sertifikalandırma amaçlı değildir ve daha teknik ve özel bir yaklaşıma sahiptir. Bu, daha iyi sonuçlar elde etmek için süreçleri düzenlemek ve standartlaştırmak için kılavuz olarak kullanılmalarının nedenidir. Genel bir sertifikalandırma standardı gereksinimlerinin belirli bir aktiviteye nasıl uygulanabileceğini anlamak için çok faydalıdırlar. Örneğin; ISO/IEC 17021-1 Uygunluk Değerlendirmesi - Yönetim sistemlerinin denetimini ve belgelendirmesini sağlayan kuruluşlar için şartlar uluslararası kuruluşlar tarafından akreditasyon amacıyla kabul edilen özel standartlardandır.
Sertifikasyon standartlarından özel gereksinimleri beklemeyin. Bunları “Yapılması Gerekenler” hakkında genel kurallar olarak kullanın. ISO 9002, ISO 10000 serisi vb. standartlar ve diğer özel ve teknik standartlar, sürecin “ Nasıl Yapılır ” kısmı konusunda size yardımcı olacaktır.
Standart Uygulamalarında üst yönetim katılımı olmadan iyi sonuçlar beklemeyin. Bir kuruluşun genel performansını iyileştirmeyi amaçlayan yönetim standartları olduklarını unutmayın.
Uygulamalarda insanların katılımı olmadan iyi sonuçlar beklemeyin. İnsanların ayrılmaz bir parçası olmadığı bir sistem esas olarak “daha fazla iş yükü, bürokrasi ve doldurulacak form/doküman” olarak görülecek ve günlük rutinde öncelik olarak görülmeyecektir.
Bir ISO yönetim sistemi yalnızca pazarlama amacıyla uygulanırsa iyi sonuçlar vermez ve sağlanan hizmetlerin kalitesini iyileştirmek için ciddi bir niyetiniz olmadıkça harcanan paraya da değmez.
Bir ISO yönetim sistemi, sürekli iyileştirme ve süreç standardizasyonu için bir araç olarak uygulandığında iyi sonuçlar verecektir. Sistemi kuruluşun felsefesi ve misyonunu da yansıtıyorsa ve buna paralel uygulamalar yaptırıyorsa iyi sonuçlar elde edebilirsiniz.
ISO sertifikası için sihirli formüllere gerek yoktur. Her kuruluş, gereksinimleri analiz etmeli ve uyum sağlamanın en iyi yolunu bulmalıdır. Kuruluşunuza dahil edilen tüm bilgi varlığının daima ISO gereksinimlerini karşılamak için kullanılması gerektiğini unutmayın.
Kuruluşların genel standartlara göre sertifikalandırılması gerektiğini bilin. Bu tam olarak ISO sisteminin daha spesifik akreditasyon standartlarına ve diğer yönetim araçlarına temel olarak kullanılabileceği bir yoldur. Birden fazla kişiyi, yaklaşımı, stratejiyi veya ISO Belgesi Yönetimi araçlarını ve kurallarını içeren, ISO standartlar sistemini aşağıda gösterilen büyük ağaç olarak hayal edin. Bu bakış açısı, kuruluşunuzu en iyi hale getirmek için her şeyin en iyisini elde etmenin anahtarıdır.
Ayrıca, jenerik olma gerçeğinin, ISO' nun kuruluşlara sürekli iyileştirme sağlayan, güvenilir bir Yönetim sistemi sunabileceği fikrini geçersiz kılmadığını unutmayın.